Gürcüstan geosiyasi şahmat meydanında
Gürcüstan üçün intensiv diplomatik mübarizəyə start verilib. Müstəqillik elan edildikdən sonra Cənubi Qafqaz ölkələri, Ukrayna və Moldova məsələsi aydın deyildi. Ukrayna üçün müharibə bu ölkələrin geosivilizasiyası məsələsini sürətləndirdi. Ukrayna və Moldova məsələlərində müəyyən irəliləyişlər əldə olunub, baxmayaraq ki, onların məsələsi tam həllini tapmayıb ki, bu da yəqin ki, bu ölkələrin müəyyən əraziləri bahasına həll olunacaq.
Bəs Gürcüstan?
Kim düşünürsə ki, Aİ ölkələri Aİ-də yeni dövləti qəbul etmək qərarına gəliblər, çox yanılırlar. O, Londonda bitir və bax, niyə?
Rusiya İmperiyası İngiltərə üçün kontinental Avropaya qarşı geosiyasi alət idi. On doqquzuncu əsrin əvvəllərində London Fransa tərəfindən çox gücləndirilmiş Moskvaya işarə etdi, buna görə də fransızlar 1812-ci ildə Moskvada tapdılar, lakin bu halda London fransızların qələbəsini planlaşdırmırdı, buna görə də ruslar Parisə yürüş etdilər. ikinci ildə.
Həddindən artıq səlahiyyətə malik Rusiya hesab edirdi ki, İngiltərə ilə birlikdə dünyada siyasi ab-hava yaradır, 1853-cü ildə Krım müharibəsi ilə nəticələnir və Rusiyaya öz yerini verir.
19-cu əsrin sonunda Fransa Almaniyanı əvəz etdi və 1914-cü ildə Şərqə işarə edildi və bu halda İngiltərə birinci dövlət olaraq qaldı.
İşğal edilmiş Almaniya 1939-cu ildə yenidən çempionluq qazanmağa çalışdı, lakin Britaniya diplomatiyası yenidən almanları şərqə yönəltdi, nəticədə Almaniya ciddi şəkildə cəzalandırıldı: ərazisi iki yerə bölündü.
İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Almaniya və Fransa bütün Avropa ilə birlikdə öz inkişaflarında böyük uğurlar əldə etdilər. Qanunun aliliyi onların cəmiyyətində universal dövlət yaratmağa kömək etdi. Avropada qüvvələr yenidən bərabərləşmiş kimi görünür. Nəticədə Böyük Britaniya çətin qərar qəbul edir və Aİ-dən çıxır.
İngiltərə yenidən kontinental Avropanı öz Anglo-Sakson sivilizasiyaları ilə - ABŞ, Kanada və Avstraliya ilə üz-üzə qoyur - bunlar Londonun beynəlxalq münasibətlərdə və strateji planlarda arxalandığı qüvvələrdir.
Bu gün Almaniya və Fransa Rusiya və Ukrayna ilə sülh münasibətlərinin olmasını istəyirlər, çünki bu ölkələrdə sülh onların strateji inkişafı üçün ilkin şərtdir, ona görə də Rusiya-Ukrayna müharibəsi planlaşdırmırlar. Bu ölkələrin müharibəni dayandırmaq üçün strateji planı yoxdur.
Reallıq onları Ukraynaya kömək etməyə sövq edir, çünki onun Rusiya ilə birbaşa qonşuluğu faydasızdır. Onlar Ukrayna ərazilərini (ərazilərini) Aİ-yə, eləcə də Moldovaya, lakin Dnestryanı olmadan itirmək bahasına Ukraynanı almağa hazır görünürlər, lakin London və Vaşinqton bunu etməkdən çəkinirlər.
London Avropa ölkələrini gərginlikdə saxlamaq üçün Rusiyanı Avrasiya jandarmı statusuna qaytarmağa çalışır. Bu vəziyyətdə V. Putin əslində anqlosaksların xidmətində olduğu halda özündən istifadə edir və xalqını vətənpərvərliyə, Rusiyanın milli və dövlət maraqlarına sədaqətinə inandırır.
Gürcüstana və Cənubi Qafqazın digər ölkələrinə gəlincə, qeyd etmək lazımdır ki, onların məsələsi hələ ki, yekun həllini tapmayıb, ona görə də ölkəmizin geosiyasi müstəvisində gərgin mübarizə gedir. Onu da qeyd edək ki, London üçün Azərbaycan məsələsi artıq həll olunub! Xəzərin enerji ehtiyatları və Azərbaycanın məkanı Londonun təsiri altındadır. İndi ikinci sual budur: Xəzərin enerji resursları Avropaya hansı yolla gedəcək?
Paşinyanın Ermənistanda hakimiyyətə gəlməsi təsadüfən baş verib. Azərbaycanın öz ərazilərini müharibə yolu ilə geri qaytarması da təsadüfi deyil. Bu gün Azərbaycan hətta Ermənistanı beynəlxalq geoiqtisadi layihələrə cəlb etməyə hazırdır, lakin erməni qoşunlarını Qarabağın qalan hissəsindən çıxarmalı və sülh müqaviləsi imzalamalıdır.
Görünür, Ermənistan tərəddüd edir, çünki bu, onlar üçün ikinci biabırçı zərbə olacaq, lakin Ermənistan hökumətinin bunu da uduzacağına, Azərbaycanla sülh müqaviləsi bağlayacağına şübhə yoxdur.
Bu, Gürcüstanda kimin hakimiyyətdə olacağı deyil, geosiyasi dilemmadır. Düşünürük ki, hökumətimiz bütün bunları çox gözəl anlayır.
Ona görə də qeyd etmək lazımdır ki, bu geosiyasi mübarizənin və yeni beynəlxalq nizamın qurulmasının 5-10 il davam edəcəyi gözlənilir. Məhz bu dövrdə ölkəmizin geosiyasi taleyi həll olunacaq.
Millətin möhkəmlənməsi, güclü ordunun yaradılması, demokratik siyasi mədəniyyətin təbliği, konstitusiya quruluşunun qorunması, müstəqil məhkəmə sisteminin yaradılması və şəffaf seçkilərin keçirilməsi ölkəmizin qüdrətli olmasının ilkin şərtləridir. Bunu qorumasaq, yenə özümüzü rus şərinin uçurumunda tapacağıq.
QURAM MARXULİA,
Qafqaz Beynəlxalq Geotarixi və Geosiyasət Tədqiqat Mərkəzinin prezidenti
GAXA.ge
